Orhon Yenisey

Türkün ortak Türkçede çağdaş dün­ya me­de­ni­ye­ti­ne belli ilk ya­zı­lı örneği Orhun ve Ye­ni­sey nehirleri hav­za­sın­da bulunmuş mezar ya­zıt­lar­dır (6 – 8.yüzyıllar). Hem de bu ya­zı­lar diğer bir halkın değil Türkün kendi öz alfabesiyle kazınmıştır. 19.yüzyılın 90’lı yıl­la­rın­da Da­ni­mar­kalı dilbilimci V.Thom­sen ta­ra­fın­dan de­şif­re edi­len, daha son­ra Rus Türkolog V.Rad­lov tarafın­dan tek­rar çözülen bu mezar üstü ya­zıt­lar değişik ad­lar­la bilinmektedir: Orhun – Ye­ni­sey Abi­de­le­ri, Orhun – Ye­ni­sey Ki­ta­be­le­ri, Orhun - Ye­ni­sey Ya­zıt­la­rı, Es­ki Türk Ya­zı­la­rı, Ka­dim Türk Run Ya­zı­la­rı vs. Bu ki­ta­be­le­rin okun­ma­sıyla Türk ta­ri­hi­nin ve Es­ki Türk di­li­nin öğ­re­nil­me­sin­de ye­ni aşamaya girilmiştir. Daha hızlı araştırmalar da dil ve ta­rih yön­le­rin­de yapıl­mış­tır.